Πέμπτη 16 Οκτωβρίου 2014

Πανεπιστημιακή έρευνα για τα κοινωνικά και περιβαλλοντικά συγκριτικά πλεονεκτήματα του συνεταιριστικού παντοπωλείου Βίος Coop

Τα “Κοινωνικά και περιβαλλοντικά συγκριτικά πλεονεκτήματα ενός συνεταιριστικού παντοπωλείου. Η περίπτωση του Βίος Coop” ήταν ο τίτλος έρευνας, που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο προγράμματος συμβουλευτικής του μεταπτυχιακού ‘Master of Science στη Βιώσιμη Ανάπτυξη’ της Σχολής Οικονομικών, Διοίκησης Επιχειρήσεων και Νομικών Σπουδών του Διεθνούς Πανεπιστημίου της Ελλάδος (IHU - International Hellenic University) σε συνεργασία με τον Κοινωνικό Καταναλωτικό Συνεταιρισμό Θεσσαλονίκης “Βίος Coop”. Την έρευνα διεξήγαγαν οι Γιώργος Γονιάδης και Ευσταθία Οσλοβίτη με επίβλεψη και αξιολόγηση από τους Δρ. Φοίβο Αναστασιάδη (IHU), Δρ. Ευτύχιο Σαρτζετάκη (Αν. Πρύτανης Πανεπιστημίου Μακεδονίας) και Δρ. Κώστα Νικολάου (Βίος Coop).

Η τεχνική έκθεση της έρευνας ολοκληρώθηκε τον Αύγουστο του 2014 και παρουσιάσθηκε στην εκδήλωση του IHU «Innovation Days 2014» στις 24 Σεπτεμβρίου 2014 στην αίθουσα πολλαπλών χρήσεων του Δημαρχείου Θεσσαλονίκης.

Στα αποτελέσματα και συμπεράσματα της έρευνας αναφέρονται τα παρακάτω.



Μέσα από την ανάλυση των συνεταιρισμών και κυρίως του Βίος Coop, κατέστη προφανές ότι οι συνεταιρισμοί έχουν θετικό αντίκτυπο και στους τρεις πυλώνες της αειφόρου ανάπτυξης (κοινωνικά, οικονομικά και περιβαλλοντικά) και ως εκ τούτου, στην πραγματικότητα προωθούν τη βιώσιμη ανάπτυξη. Επιπλέον, η οικονομική κρίση παρουσιάζεται ως μια ευκαιρία για την ανάπτυξη συνεταιρισμών ενώ υπάρχουν εμφανείς θετικές επιπτώσεις των συνεταιρισμών για την οικονομία και την κοινωνία.

Ειδικότερα, σε κοινωνικό επίπεδο, με το συνεταιρισμό Βίος Coop δημιουργήθηκε απασχόληση άμεσα για την λειτουργία του παντοπωλείου και έμμεσα, με τη στήριξη και τη διανομή τοπικά παραγόμενων αγροτικών προϊόντων. Με δεδομένο ότι απαιτείται η συμμετοχή του κάθε μέλους με βάση την αρχή «ένα μέλος, μία ψήφος» και είναι ελεύθερος από κρατικές και άλλες εξωτερικές παρεμβάσεις, το πλαίσιο του συνεταιρισμού ενθαρρύνει τα μέλη για δράση και συμμετοχή σχετικά με τις λύσεις των οικονομικών και κοινωνικών προβλημάτων, δηλαδή προωθεί τον ενεργό πολίτη. Επιπλέον, έχει την τάση να βοηθήσει και να καθοδηγήσει τους αγρότες, με στόχο τη βελτίωση της ποιότητας των προϊόντων τους. Μέσα από μια στενή συνεργασία με τους αγρότες, ένα αίσθημα ασφάλειας προέκυψε μεταξύ τους, δεδομένου ότι καθίσταται προφανές ότι οποιαδήποτε συμφωνία μεταξύ του συνεταιρισμού και του αγρότη έχει μια μακροπρόθεσμη προοπτική.

Με όρους της οικονομίας, μέσω της προώθησης της τοπικής κατανάλωσης τροφίμων, προωθεί τη βιωσιμότητα της τοπικής οικονομίας, δεδομένου ότι υπάρχει μια κυκλοφορία εντός της τοπικής οικονομίας.

Επιπλέον, ο Βίος Coop ενθαρρύνει τη δίκαιη κατανομή των πόρων, δεν δημιουργεί κανένα κέρδος για άτομα ή ομάδες ιδιοκτητών και αγωνίζεται για τη βιωσιμότητα με σεβασμό προς τους πόρους και τη χρήση ενέργειας. Η κύρια συνεισφορά του Βίος Coop στην προώθηση της περιβαλλοντικής αειφόρου ανάπτυξης είναι η υψηλή σημασία που δίνει στην τοπική διανομή τροφίμων.

Όπως φαίνεται σε αυτήν την έρευνα, ο συνεταιρισμός Βίος Coop καθοδηγείται από την οικονομική δημοκρατία και την κοινωνική αλληλεγγύη, μπορεί να συμβάλει σε σημαντικό βαθμό στην κοινωνική ένταξη και την αλληλεγγύη, ενώ μπορεί να δημιουργήσει απασχόληση σε περιφερειακό επίπεδο, δεδομένου ότι διανέμει κυρίως τοπικά παραγόμενα αγροτικά προϊόντα, όπως εκφράζεται από την ανάλυση των δεδομένων των επιδόσεών του από τον Ιανουάριο του 2014 έως τον Ιούνιο 2014.

Η ανάλυση δεδομένων της έρευνας εξετάζει και παρουσιάζει την απόδοση από τα κορυφαία δέκα προϊόντα, όσον αφορά τις πωλήσεις, τον κύκλο εργασιών και τα πλεονάσματα, για κάθε μήνα από τον Ιανουάριο 2014 μέχρι τον Ιούνιο 2014. Η ανάλυση των δεδομένων επικεντρώνεται και παρουσιάζει τη βιωσιμότητα της αλυσίδας εφοδιασμού και κατά πόσον είναι ή όχι συγκριτικό πλεονέκτημα του συνεταιρισμού η αγορά των τοπικών τροφίμων.

Σύμφωνα με τα δεδομένα, είναι προφανές ότι τα τοπικά τρόφιμα παίζουν ένα πολύ σημαντικό ρόλο στο σύνολο των πωλήσεων και του κύκλου εργασιών του Βίος Coop. Στις περισσότερες περιπτώσεις, τα τοπικά τρόφιμα δημιουργούν περισσότερο από το 10% των πωλήσεων, ενώ συμμετέχουν στη δημιουργία του συνολικού κύκλου εργασιών με περίπου 15%.

Ενδεικτικά, τον Ιούνιο 2014 (βλ. Διάγραμμα “Top 10 products in Sales – June 2014”), τα 10 κορυφαία προϊόντα σε πωλήσεις ήταν προϊόντα μαναβικής, εμφιαλωμένο νερό, γάλα και τυρί δημιουργώντας το 14,99% των συνολικών πωλήσεων. Όπως και στα περισσότερα από τα κορυφαία 10 προϊόντα, το 90% των προϊόντων έχουν παραχθεί τοπικά. Το ενδιαφέρον γεγονός είναι ότι τα εποχιακά προϊόντα φαίνεται να παίζουν σημαντικό ρόλο στη συνολική δημιουργία των πωλήσεων, δεδομένου ότι ντομάτες, αγγούρια, πεπόνια και φράουλες ανέρχονται στο 7,76% από το 14,99%.


Επίσης ενδεικτικά και για τον ίδιο μήνα (βλ. Διάγραμμα “Top 10 products in turnover – June 2014”), τα 10 κορυφαία προϊόντα από άποψη κύκλου εργασιών ήταν 4 είδη των ελληνικών παραδοσιακών τυριών, 2 είδη αλλαντικών, παγωτό, φράουλες και ντομάτες. Η συνολική συμμετοχή των 10 κορυφαίων προϊόντων στον κύκλο εργασιών ήταν 16,37%. Για άλλη μια φορά, όπως παρουσιάζεται στις πωλήσεις, εποχιακά προϊόντα διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο στην δημιουργία του κύκλου εργασιών και κατέχουν το 5,83% του συνολικού κύκλου εργασιών.


Ο Βίος Coop ήδη με το καταστατικό του, έχει δεσμευτεί για την προώθηση της τοπικής διατροφής, η οποία είναι ευεργετική για τη βιωσιμότητα της αλυσίδας εφοδιασμού, αλλά και από την επεξεργασία των δεδομένων προκύπτει ότι συγκριτικό πλεονέκτημα του συνεταιρισμού είναι η αγορά των τοπικών τροφίμων. Το γεγονός ότι τα τοπικά τρόφιμα έχουν ένα πολύ σημαντικό ρόλο στο Βίος Coop, αυτό έχει θετικές επιπτώσεις στους περιβαλλοντικούς δείκτες, δεδομένου ότι μέσω της προώθησης των τοπικών τροφίμων και τη στήριξη στους τοπικούς παραγωγούς, ο Βίος Coop μειώνει το οικολογικό αποτύπωμα ως προς το διοξείδιο του άνθρακα (CO2), δεδομένου ότι υπάρχει μείωση των εκπομπών του CO2 μειώνοντας την απόσταση μεταφοράς των προϊόντων.

Τέλος, υπάρχουν και θετικές κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις, αφού με την υποστήριξη σε τοπικούς παραγωγούς και την προώθηση της τοπικής προμήθειας τροφίμων ο Βίος Coop δημιουργεί έμμεση απασχόληση σε διάφορους τομείς της τοπικής οικονομίας με την αύξηση των εισοδημάτων των παραγωγών και την ενίσχυση της αγροτικής οικονομίας.

Τέλος, η έρευνα καταλήγει ότι ο Βίος Coop έχει δυνατότητες για περαιτέρω ανάπτυξη και η πιο σημαντική συμβουλευτική πρόταση που δίνεται μέσω αυτού του έργου είναι η προώθηση της δημόσιας ευαισθητοποίησης. Λαμβάνοντας υπόψη τα πλεονεκτήματα των συνεταιρισμών που περιγράφονται σε αυτό το έργο, είναι αρκετά προβλέψιμο ότι το συνεταιριστικό μοντέλο πιθανότατα θα διαδραματίσει καίριο ρόλο στις προσπάθειες της διεθνούς κοινότητας για την προώθηση της αειφόρου ανάπτυξης, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια των ασταθών οικονομικών συνθηκών, όπου κλασικά επιχειρηματικά μοντέλα αποτυγχάνουν.